Terme - Samsun KaradenizTiwi

21 Views

04/25/21

Terme - Samsun KaradenizTiwi
Tarihi

Bu günkü Terme'nin tarihte ilçe olarak yer alması; yaklaşık yetmişbeş yıl öncesine dayanmaktadır. Ancak tarihte Terme çok eski bir yerleşim yeri olarak kendini kabul ettirmiş olup bir çok efsaneyi bünyesinde barındırmaktadır. Termesus veya Termedon adı bunun en güzel delilidir. Yine Terme'yi tarihi seyri içinde incelerken Samsun, Çarşamba, Amasya ve Trabzon tarihleriyle birlikte incelemek en doğru olanıdır. Terme ilçemizin tarihi M.O. 1000 yılına kadar dayanmaktadır. İlçemizin en eski kavminin Gaşkalar olduğu sanılmaktadır. Hititler; Samsun'a kadar yayılınca Gaşkaları da yönetimleri altına aldılar. Daha sonra Firigler; Hititler'i yenerek bu bölgeye hakim olmuşlardır.
Firigler'den sonra Anadoluya, doğudan Kimmerler girdi. İskitler'in önünden çekilerek Anadolu'ya giren Kimmerler de Firigler'i yıktı. Bu kavmin kadınlardan ibaret topluluğu olan Amazonlar da Termeye gelip konakladılar. Hatta Terme suyu (Termedon) yanındaki dağların adı bazı yabancı harita ve ansiklopedilerde

Amazonius Mous (Amazon Dağları)" olarak geçer.

Aynı yıllarda Karadeniz kıyılarında kolonizatör olarak bulunan eski Yunanlılar da Termedon'da yalnız kadınlardan ibaret bir toplum olduğundan bahsediyor.

Yunanlı tüccarlar tarafından M.Ö. 750'lerde Trabzon, M.Ö. 562'lerde Samsun kurulurken Termedon (Terme) şehri mevcuttu.

Amazon Efsaneleri

Amazonlar denilen kadın savaşçı kavim Kimmerler'in kadın grubu olarak gösterildiği gibi İskeletlerden de gösterilmektedir. Ermeni yazar Trabzonlu Minas Bıjışkyan'a göre eski zamanda Terme meşhur bir yer, prensi de Solimos adlı bir kahraman idi. Bunun sikkelerinin bir yüzünde kendi adı, diğer yüzünde ise Termesseun yazılıdır. Biz burada göze çarpan bir şey göremedikse de vaktiyle amazon kadınlarından dolayı çok meşhur bir yer olmuştur.

Bunların başşehirleri, o zaman Termedon denilen çayın kenarında olup Temiskor adını taşırdı. Çay, Amazon adı ile de zikredilmiştir. Amazonlar cesur, muharip kadınlardı ve eski tarihçilerin dediklerine göre, Terme yakınında bağımsız bir devlet kurarak Fars'a (Poti) kadar Karadeniz sahiline hakim olmuşlardır. Bunlar İskit menşeli olup, Termeye sürülen İğin ve Skolopit adlı iki kralzade den ileri gelmiş ve zamanla çoğalmışlardır.

Fakat uysal bir kavim olmadıkları için komşu milletler; büyük bir savaşın sonunda birçoklarını esir etmişlerdir. Kalan erkekler ise devleti kadınlara tevdi ederek kendileri düşmanlara karşı savaşa gitmişlerdir. Kadınlar bu vaziyet içinde o kadar çok gurura kapılıp, erkekleri tahkir etmeğe başlamış ve gitgide azıtmalardır. Bunların biri, orduyu, diğeri de hükümeti idare eden iki kraliçeleri vardı. Son kraliçeleri Antiop ve Oridie olmuşlardır.

Amazonlar rivayete göre yabancı koca ile evlenirler, erkek çocuk sahibi olurlarsa onu öldürürler, kız olursa iyi yay kullanabilmesi için sağ memesini keserler veya dağlarlardı. O yüzden bu kadınlara tek memeli anlamına "Amazon" denilmiştir. (Mezos meme, amazos memesiz demekti.)

Ahmet Hikmet Dağlıoğlu bir makalesinde Amazonların, Etiler (Hitit) olması lazım geldiğini söylüyor. Karadeniz kıyılarına ticaret için gelen Yunanlılar, Etiler'i sakalsız, bıyıksız görünce kadınlardan ibaret bir zümre sandılar. Memleketlerine böylece bilgi götürüp, yaydılar ve bu cazip bilgileri sonradan mübalağalarda naklettiler.

Resim-3:AmazonIar'ın esir almışını gösteren temsili resim.

Herodot'ta Amazonlar ve Terme:

Herodot'un bildirdiğine göre de İskitler, Amazonlar'a "Oiorpata" derlerdi. Bu kelimenin Yunanca karşılığı "Erkek öldüren" demekti.

Herodot, Yunanlılar'ın, Amazonlar'la Termedon (Terme) savaşından sonra canlı olarak yakalandıkları Amazonlar'ı yanlarına alarak üç gemi ile denize açıldıklarından bahseder.

Yunanlı gemiciler, doğuda altın yapağılı koyunları yahut altın yapağıyı aramaya gidiyorlardı. Kızılırmak ve Yeşilırmak deltasını gördüler. Sahil düz, sisli ve bataklık idi. Sahildeki insanlar silahlı ve savaşmaya hazır idiler. Hepsi de sakalsız ve bıyıksız oldukları için onları kadın zannettiler. Toplu halde Termedon çayı (Terme) havalesinde onları gördüklerinden, burasını onların başkenti saydılar. Onlarla savaşı göze alamayıp, doğuya doğru yollarına devam edip altın yapağıyı aradılar. Yunanlılar altın yapağılı koyun bulamayıp memleketlerine dönünce, herkesi hayrete düşürmek için kadınlardan ibaret ve başkenti Terme havalesinde bulunan bir Amazon devletinden söz açtılar ve buna uygun olarak o topluluğun çoğalması, adetleri, vücutları hakkında hayal dünyası geliştirdiler.